Psychiatria Kompendium (MOBI)

Psychiatria Kompendium (MOBI) - Opis

Współczesna psychiatria opiera się na dwóch filarach: biologicznym i psychologiczno-społecznym. Neuronauka i farmakoterapia wraz z całym tłem kulturowym, społecznym, doświadczeniem życiowym człowieka są podwaliną tej wyjątkowej specjalizacji medycznej.

Leczenie psychiatryczne obejmuje zarówno farmakologię, psychoterapię, jak i terapię rodziny oraz relacje z samym terapeutą. Lekarz psychiatra musi być wyczulony nie tylko na objawy prezentowane przez chorego, lecz także na kontekst, w jakim one wystąpiły.

Kompendium jest źródłem rzetelnej i usystematyzowanej wiedzy przekazanej przez zespół znanych i cenionych autorów. Specjaliści zadbali o wnikliwe analizy porównawcze współczesnych klasyfikacji psychiatrycznych: DSM-5, ICD 10 oraz ICD 11.

Książka z pewnością zainteresuje lekarzy praktyków, adeptów psychiatrii i osoby przygotowujące się do egzaminów specjalizacyjnych. Spis treści: Przedmowa Dominika Dudek XXV

1. Psychopatologia ogólna Dominika Dudek 1
Zaburzenia spostrzegania 4
Zaburzenia myślenia 7
Zaburzenia pamięci 10
Zaburzenia intelektu 12
Zaburzenia emocji i nastroju 13
Zaburzenia aktywności ruchowej 15
Zaburzenia świadomości 16

2. Badanie psychiatryczne Agata Szulc 19
Wywiad (badanie podmiotowe) 20
Etapy rozmowy z pacjentem 21
Szczegółowy plan badania psychiatrycznego 23
Postępowanie z pacjentem agresywnym 25
Zasady prowadzenia rozmowy z pacjentem 26
Podsumowanie 27

3. Od kategorii do wymiarów, czyli ewolucja klasyfikacji zaburzeń psychiatrycznych Jerzy (...) więcej Samochowiec, Tomasz Grąźlewski 29
Historia rozwoju systemów klasyfikacyjnych 30
Czasy starożytne 30
Renesans i oświecenie 30
Rozwój klasyfikacji Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego 32
Rozwój Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych 33
ICD-11 35
Struktura ICD-11 35
System kodowania 36
Charakterystyka rozdziału 06 - Zaburzenia psychiczne, zachowania oraz neurorozwojowe 37
Zaburzenia neurorozwojowe (6A00-6A0Z) 38
Schizofrenia lub inne pierwotne zaburzenia psychotyczne (6A20-6A21) 39
Katatonia (6A40-6A4Z) 40
Zaburzenia nastroju (6A60-6A8Z) 40
Zaburzenia lękowe lub związane z lękiem (6B00-6B0Z) 42
Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne lub pokrewne (6B20-6B2Z) 42
Zaburzenia swoiście związane ze stresem (6B40-6B4Z) 43
Zaburzenia dysocjacyjne (6B60-6B6Z) 44
Zaburzenia jedzenia lub odżywiania się (6B80-6B8Z) 45
Zaburzenia wydalania (6C00-6C0Z) 46
Zaburzenia związane z cierpieniem cielesnym lub doświadczaniem ciała (6C20-6C2Z) 46
Zaburzenia związane z używaniem substancji bądź zachowaniami nałogowymi (6C40-6C5Z) 46
Zaburzenia kontroli impulsów (6C70-6C7Z) 47
Zachowania destrukcyjne i zaburzenia dyssocjalne (6C90-6C9Z) 48
Zaburzenia osobowości i cechy z nimi związane (6D10-6D11) 48
Zaburzenia parafilne (6D30-6D3Z) 49
Zaburzenia pozorowane (6D50-6D5Z) 50
Zaburzenia neuropoznawcze (6D70-6E0Z) 51
Zaburzenia psychiczne bądź zachowania związane z ciążą, porodem oraz połogiem (6E20-6E2Z) 51
Czynniki psychologiczne lub behawioralne wpływające na zaburzenia lub choroby sklasyfikowane gdzie indziej (6E40.0-6E40.4) 52
Objawy zaburzeń psychicznych lub zachowania w przebiegu chorób sklasyfikowanych w innych rozdziałach (6E60-6E6Z) 52
Charakterystyka rozdziału 07 - Zaburzenia snu i czuwania 53
Zaburzenia związane z bezsennością (7A00-7A0Z) 53
Zaburzenia związane z nadmierną sennością (7A20-7A2Z) 53
Zaburzenia oddychania związane ze snem (7A40-7A4Z) 54
Zaburzenia dobowego rytmu snu i czuwania (7A60-7A6Z) 54
Zaburzenia ruchowe związane ze snem (7A80-7A8Z) 55
Parasomnie (7B00-7B0Z) 55
Charakterystyka rozdziału 17 - Stany związane ze zdrowiem seksualnym 56
Dysfunkcje seksualne (HA00-HA0Z) 56
Zaburzenia bólowe związane z aktywnością seksualną (HA20.0-HA20.Z) 57
Niezgodność płciowa (HA60-HA8Z) 58
Podsumowanie 58

4. Zaburzenia neurorozwojowe Maciej Pilecki 63
Zaburzenia ze spektrum autyzmu (ASD) 67
Kryteria diagnostyczne 67
Obraz kliniczny 71
Rozpowszechnienie, współwystępowanie i diagnoza różnicowa 74
Etiologia, patomorfologia i patofizjologia 77
Leczenie 82
Zaburzenia hiperkinetyczne z deficytem uwagi (ADHD) 87
Diagnoza 89
Rozpowszechnienie, współwystępowanie i diagnoza różnicowa 92
Etiologia 94
Leczenie 96

5. Schizofrenia Marek Jarema 109
Geneza 117
Przebieg 119
Leczenie farmakologiczne 122
Współpraca osoby chorej w leczeniu przeciwpsychotycznym 132
Polifarmakoterapia 136
Postępowanie w lekooporności 139
Leczenie inne - pozafarmakologiczne 140
Stygmatyzacja chorych na schizofrenię 142

6. Katatonia Marek Jarema 149
Obraz kliniczny 150
Geneza 155
Leczenie 156

7. Depresja Dominika Dudek 161
Smutek a depresja 162
Diagnostyka epizodu depresyjnego 163
Leczenie depresji 174
Profil kliniczny pacjenta a dobór LPD 177
Leczenie pacjentów w chorobach somatycznych 179
Leczenie pacjentów w wieku podeszłym 180
Leczenie kobiet w ciąży i w okresie okołoporodowym 182
Leczenie depresji lekoopornej (TRD) 184
Miejsce leczenia depresji 187

8. Zaburzenia afektywne dwubiegunowe Janusz Rybakowski 193
Historia i obecne klasyfikacje diagnostyczne 194
Epidemiologia i obraz kliniczny 196
Etiopatogeneza 200
Przebieg choroby i rokowanie 201
Leki normotymiczne 202
Leki normotymiczne I generacji 203
Leki normotymiczne II generacji 207
Polskie standardy leczenia zaburzeń afektywnych dwubiegunowych 210
Farmakoterapia zespołu maniakalnego 210
Farmakoterapia zespołu depresyjnego w przebiegu ChAD 211
Farmakoterapia epizodów mieszanych ChAD 212
Farmakoterapia ChAD z szybką zmianą faz 213
Farmakologiczna profilaktyka nawrotów ChAD 213
Farmakoterapia ChAD w ciąży i okresie poporodowym 216
Psychoterapia wspomagająca farmakoterapię ChAD 217
Podsumowanie 218

9. Zaburzenia lękowe Sławomir Murawiec 223
Identyfikacja lęku i zaburzeń lękowych 224
Lęki codzienności a zaburzenia lękowe 226
Lęk a strach 227
Diagnoza 229
Ogólna charakterystyka zaburzeń lękowych w ICD-11 231
Zaburzenia lękowe lub związane z lękiem (blok L1-6B0) 232
Hipochondria (zaburzenie z lękiem dotyczącym zdrowia - 6B23) 235
Ogólnomedyczne przyczyny objawów lękowych 238
Negatywna afektywność 239
Leczenie 241
Farmakoterapia zaburzeń lękowych 243
Zalecenia i rekomendacje 248
Czynniki subiektywne 254
Inne metody leczenia 254
Lęk u osób z ADHD 254
Uwagi praktyczne dotyczące leczenia farmakologicznego 255

10. Zaburzenia związane ze stresem Janusz Heitzman 261
Badanie traumatycznych doświadczeń 262
Podstawy typologii zaburzeń potraumatycznych 264
Specyficzne objawy po przeżyciu sytuacji ekstremalnej 265
Swoiste zaburzenia psychiczne związane ze stresem 269
Trwała zmiana osobowości 269
Zaburzenia adaptacyjne (przystosowania) 269
Ostra reakcja na stres (ASR) 270
Ostre zaburzenie stresowe (ASD) 272
Zaburzenie stresowe pourazowe (PTSD) 273
Złożone zaburzenie stresowe pourazowe (C-PTSD) 276
Patogeneza zaburzeń związanych ze stresem 278
Epidemiologia zaburzeń potraumatycznych 280
Podstawy wsparcia i leczenia ofiar traumy 282
Interwencje psychologiczne - główny kierunek terapii ofiar traumy 282
Rola informacji i psychoedukacji 285
Plan terapeutyczny to podstawa 285
Rozpoczęcie terapii (debriefing) 286
Terapia ekspozycyjna 288
Trening oswajania stresu 288
Desensytyzacja, czyli odczulanie 289
Desensytyzacja i ponowne przetwarzanie bodźców za pomocą ruchów gałek ocznych (EMDR) 289
Psychoterapia dynamiczna 289
Psychoterapia indywidualna czy grupowa? 290
Zapobieganie utrwalaniu się zaburzeń potraumatycznych 290
Farmakoterapia w zaburzeniach potraumatycznych - rekomendacje i ograniczenia 291
Benzodiazepiny 292
Leki adrenolityczne 293
Leki przeciwdepresyjne 294
Leki przeciwdrgawkowe 295
Leki przeciwpsychotyczne II generacji (LPPIIG) 296

11. Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne Piotr Wierzbiński 299
Etiologia zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych 300
Zaburzenia kognitywne towarzyszące zaburzeniom obsesyjno-kompulsyjnym 305
Psychopatologia zaburzenia obsesyjno-kompulsyjnego 305
Wgląd w obsesje i kompulsje 308
Diagnoza zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych 309
Choroby współistniejące 313
Diagnostyka różnicowa 314
Ewaluacja zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych 315
Leczenie zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych 316
Plan leczenia 316
Leczenie farmakologiczne 318
Leczenie psychologiczne 329
Inne metody terapeutyczne stosowane w leczeniu ZOK 331
Podsumowanie rekomendacji terapeutycznych 332

12. Zaburzenia dysocjacyjne Piotr Wierzbiński 341
Epidemiologia i przebieg zaburzeń dysocjacyjnych 344
Rozpoznanie zaburzeń dysocjacyjnych 344
Leczenie zaburzeń dysocjacyjnych 350
Psychoterapia 351
Leczenie farmakologiczne 351
Podsumowanie 352

13. Zaburzenia odżywiania lub jedzenia Maciej Pilecki 355
Kryteria diagnostyczne i obraz kliniczny 358
Anoreksja psychiczna 359
Bulimia psychiczna 364
Zespół napadowego jedzenia 365
Ograniczająco-unikające zaburzenie przyjmowania pokarmu 365
Pica 366
Zaburzenie związane z regurgitacją i ponownym przeżuwaniem 366
Rozpowszechnienie, współwystępowanie i diagnoza różnicowa 366
Etiologia, patomorfologia i patofizjologia 371
Leczenie 378
Leczenie anoreksji psychicznej 378
Leczenie bulimii psychicznej i zespołu napadowego jedzenia 387
Rokowanie w zaburzeniach odżywiania 388
Zagadnienia prawne i leczenie bez zgody 390

14. Uzależnienia - zaburzenia spowodowane używaniem substancji i zachowaniami uzależniającymi Marcin Wojnar 401
Objawy i przebieg uzależnień 403
Diagnostyka uzależnień 414
Leczenie uzależnień 415

15. Zaburzenia osobowości Katarzyna Cyranka 427
Główne teorie osobowości 430
Teorie typologiczne 430
Teorie dynamiczne 435
Teorie poznawcze 436
Teorie humanistyczno-egzystencjalne 438
Teorie systemowo-interakcyjne 439
Teorie deskryptywne i dyferencjalne 440
Modele diagnozy zaburzeń osobowości 441
Modele kategorialne 441
Modele wymiarowe (dymensjonalne, dygresyjne) 442
Modele oparte na prototypach 442
Problemy związane ze sposobami diagnozowania zaburzeń osobowości 443
Integracyjne modele w diagnozie zaburzeń osobowości 443
Geneza zaburzeń osobowości 444
Wybrane czynniki biologiczne w genezie zaburzeń osobowości 444
Wybrane czynniki społeczno-kulturowe w genezie zaburzeń osobowości 445
Zaburzenia osobowości według teorii Theodore'a Millona 446
Zaburzenia osobowości - klasyfikacje medyczne 446
Klasyfikacja ICD-10 447
Klasyfikacja ICD-11 448
Klasyfikacja DSM-5 449
Diagnoza zaburzeń osobowości 451
Leczenie zaburzeń osobowości 452
Psychoterapia 452
Leczenie farmakologiczne 455

16. Zaburzenia organiczne Tomasz Sobów 459
Zagadnienia terminologii, miejsce zaburzeń organicznych w klasyfikacji zaburzeń psychicznych i problemów behawioralnych 459
Otępienia, majaczenie i i inne organiczne zaburzenia psychiczne w ICD-11 461
Ogólne zasady: gdzie i pod jakimi ,,parasolami" klasyfikowane były i są zaburzenia z omawianej grupy 461
Zaburzenia neuropoznawcze: majaczenia 462
Zaburzenia neuropoznawcze: łagodne zaburzenie neuropoznawcze 463
Zaburzenia neuropoznawcze: zaburzenia amnestyczne 464
Zaburzenia neuropoznawcze: otępienia (demencje) 464
Wtórne zaburzenia psychiczne lub zespoły behawioralne związane z zaburzeniami lub chorobami sklasyfikowanymi gdzie indziej 465
Otępienia 466
Definicja i ogólne zasady rozpoznawania 466
Postępowanie terapeutyczne w otępieniach 473
Wtórne zaburzenia psychiczne lub zespoły behawioralne związane z zaburzeniami lub chorobami sklasyfikowanymi gdzie indziej: obraz kliniczny, diagnostyka, możliwe przyczyny, postępowanie 479

17. Zaburzenia snu Adam Wichniak, Aleksandra Wierzbicka 489
Procesy fizjologiczne wykorzystywane w terapii zaburzeń snu 490
Bezsenność 492
Zaburzenia oddychania w czasie snu 496
Hipersomnie pochodzenia ośrodkowego 497
Zaburzenia rytmu okołodobowego snu i czuwania 500
Parasomnie 501
Zaburzenia ruchowe w czasie snu 502

18. Podstawy seksuologii Michał Lew-Starowicz 507
Klasyfikacja stanów związanych ze zdrowiem seksualnym i innych problemów związanych z seksualnością człowieka 509
Dysfunkcje seksualne 511
Rozpowszechnienie 511
Etiologia i patogeneza dysfunkcji seksualnych 511
Obraz kliniczny dysfunkcji seksualnych 514
Obniżenie pożądania seksualnego 515
Zaburzenia podniecenia seksualnego 516
Zaburzenia orgazmu (anorgazmia) 519
Wytrysk przedwczesny 520
Wytrysk opóźniony u mężczyzn 521
Zaburzenia związane z bólem podczas aktywności seksualnej 522
Zaburzenie penetracji związane z bólem 522
Niezgodność płciowa 523
Zaburzenie związane z kompulsywnymi zachowaniami seksualnymi 525
Zaburzenia parafiliczne 526
Zaburzenie ekshibicjonistyczne 526
Zaburzenie związane z podglądaniem (voyeuryzm) 527
Zaburzenie pedofilne 527
Zaburzenie związane z seksualnym sadyzmem z użyciem przymusu 528
Zaburzenie frotterystyczne (ocieractwo) 528
Inne zaburzenia parafiliczne obejmujące osoby niewyrażające zgody 528
Zaburzenie parafiliczne obejmujące zachowania samotnicze lub z udziałem osoby wyrażającej zgodę 528
Zaburzenia seksualne w chorobach psychicznych 529
Wpływ leków stosowanych w psychiatrii na seksualność 531

19. Psychiatria konsultacyjna (zaburzenia psychiczne w chorobach somatycznych i w wieku podeszłym) Joanna Rymaszewska 535
Zasady konsultacji psychiatrycznej 536
Badanie stanu psychicznego 537
Pomocne narzędzia przesiewowe 538
Najczęstsze powody konsultacji psychiatrycznych 541
Krótka charakterystyka najczęstszych zespołów psychopatologicznych wymagających konsultacji psychiatrycznych 542
Epizod depresyjny 542
Zaburzenia lękowe 544
Zaburzenia snu 546
Zaburzenia związane z niepokojem cielesnym lub doznaniami cielesnymi 548
Zaburzenia dysocjacyjne 549
Pacjent z bólem przewlekłym 550
Konsultacja pacjenta w starszym wieku 551
Zalecenia po konsultacji psychiatrycznej 554
Ograniczenia psychofarmakoterapii w chorobach somatycznych 556

20. Stany nagłe w psychiatrii Joanna Rymaszewska 559
Pacjent z zaburzeniami świadomości (z majaczeniem) 560
Pacjent pobudzony, agresywny 569
Pacjent z myślami i tendencjami samobójczymi, po próbie samobójczej 571

21. Problematyka samobójstw Dominika Dudek 577
Zachowania samobójcze a samouszkodzenia 580
Próba samobójcza a samobójstwo 581
Czynniki ryzyka samobójstwa i czynniki protekcyjne 582
Sygnały zagrożenia 587
Gdzie leczyć pacjenta z myślami samobójczymi? 589

22. Podstawy psychiatrii sądowej i opiniowania Janusz Heitzman 593
Podstawowe zadania psychiatrii sądowej 595
Dowód z opinii biegłych 595
Zasady powoływania biegłych 596
Odmowa bycia biegłym i kwestie proceduralne 598
Opiniowanie w sprawach karnych 598
Postanowienie o zasięgnięciu opinii biegłych psychiatrów 600
Forma złożenia opinii 601
Konstrukcja opinii 602
Znaczenie analizy akt 603
Specyfika badania sądowo-psychiatrycznego 603
Wywiad jako szczególna forma badania dla celów opiniowania 604
Wnioski opinii 606
Ocena dowodu z opinii psychiatrycznej 607
Opinia abstrakcyjna 608
Opinia alternatywna 609
Opinia tendencyjna 609
Opinia kompleksowa 610
Badania pomocnicze w opiniowaniu psychiatrycznym 610
Najczęstsze trudności w opiniowaniu 612
Szczegółowe zagadnienia ekspertyzy w sprawach karnych - poczytalność 613
Opiniowanie psychiatryczne dotyczące stanów upicia alkoholowego 615
Opiniowanie w stanach afektywnych i w zaburzeniach związanych ze stresem 620
Opinia psychiatryczna a środki zabezpieczające 625
Opinia psychiatryczna w sprawach nieletnich 628
Opinia psychiatryczna w sprawach cywilnych 633

23. Podstawy farmakologii leków psychotropowych Przemysław Bieńkowski 653
Podstawy neuroprzekaźnictwa 653
Leki psychotropowe a przekaźnictwo dopaminergiczne 655
Leki psychotropowe a przekaźnictwo noradrenergiczne 657
Leki psychotropowe a przekaźnictwo serotoninowe 658
Inne mechanizmy działania 659
Farmakokinetyka leków psychotropowych 659

24. Powikłania psychofarmakoterapii Marcin Siwek, Anna Julia Krupa 663
Ośrodkowy zespół antycholinergiczny 666
Złośliwy zespół neuroleptyczny (ZZN) 668
Zespół serotoninowy (ZS) 671
Różnicowanie zespołu serotoninowego, zespołu neuroleptycznego i zespołu antycholinergicznego 674
Hiponatremia 675
Zespół Stevensa-Johnsona (SJS) i toksyczna nekroliza naskórka (TEN) 678
Powikłania krwotoczne 682
Ryzyko zakrzepowo-zatorowe 685
Hiperprolaktynemia 686
Priapizm jako powikłanie psychofarmakoterapii 687
Neutropenia i agranulocytoza 689
Inne powikłania związane ze stosowaniem leków psychotropowych 692
Zespoły z odstawienia leków psychotropowych 696
Zespoły odstawienne po lekach uspokajających i nasennych (benzodiazepiny, barbiturany, leki z grupy ,,Z") 696
Zespoły z odstawienia leków przeciwdepresyjnych 697
Odbiciowe zespoły cholinergiczne 698
Odbiciowe zespoły histaminergiczne 700
Odbiciowe zespoły noradrenergiczne 701
Zespoły dopaminergiczne z supersensytyzacji 701
Powikłania leczenia psychotropowego u pacjentów w starszym wieku 703

25. Interakcje psychofarmakoterapii Marcin Siwek 707

26. Leczenie biologiczne, niefarmakologiczne (EW, DBS, TMS, VNS) Krzysztof Kucia 739
Elektrowstrząsy (EW) 739
Wskazania 740
Przeciwwskazania 741
Mechanizm działania 741
Technika wykonywania 741
Skuteczność kliniczna 743
Działania niepożądane 744
Potencjalne perspektywy rozwoju 745
Głęboka stymulacja mózgu (DBS) 746
Wskazania 746
Przeciwwskazania 746
Mechanizm działania 747
Technika wykonywania 749
Skuteczność kliniczna 749
Działania niepożądane 751
Potencjalne perspektywy rozwoju 751
Przezczaszkowa stymulacja magnetyczna (TMS) 752
Wskazania 752
Przeciwwskazania 753
Mechanizm działania 753
Technika wykonywania 755
Skuteczność kliniczna 755
Działania niepożądane 757
Potencjalne perspektywy rozwoju 757
Stymulacja nerwu błędnego (VNS) 759
Technika wykonywania 759
Kryteria kwalifikacji 760
Przeciwwskazania 760
Mechanizm działania 761
Skuteczność kliniczna 761
Działania niepożądane 762
Potencjalne kierunki rozwoju 762
Przezskórna stymulacja nerwu błędnego 762

27. Psychoterapia Katarzyna Cyranka 765
Skuteczność psychoterapii 766
Główne nurty psychoterapeutyczne 771
Psychoanaliza 771
Terapia psychodynamiczna 773
Terapia poznawczo-behawioralna (CBT) 774
Terapia dialektyczno-behawioralna (DBT) 775
Terapia Gestalt 776
Terapia oparta na uważności 777
Terapia eklektyczna 778
Terapia humanistyczna 779
Terapia indywidualna a terapia grupowa 781
Terapia indywidualna 781
Terapia grupowa 782
Terapia pary i terapia systemowa 782
Terapia pary 783
Terapia systemowa 784
Terapia uzależnień 784
Psychoterapia dzieci i młodzieży 786
Terapia on-line 787
Podsumowanie 788

28. Aspekty prawne pracy psychiatry Tomasz Szafrański, Agnieszka Szaniawska-Bartnicka, Kama Katarasińska-Pierzgalska 793
Ustawa o zawodach lekarza i lekarza dentysty 796
Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego 798
Model środowiskowy 801
Prawa pacjenta określone w ustawie o ochronie zdrowia psychicznego 803
Przymus bezpośredni 803
Postępowanie lecznicze 806
Kontrola sądowa 811
Tajemnica lekarska w praktyce lekarza psychiatry 811
Obowiązek złożenia zawiadomienia o przestępstwie 813
Dokumentacja medyczna 815
Ordynowanie leków 817
Eksperyment medyczny 820
Odpowiedzialność prawna lekarza psychiatry 822

Wykaz najważniejszych skrótów 827

Skorowidz mniej